Weer een hele tijd niks opgeschreven maar wel veel meegemaakt. Tijd voor een enorme update over gevangenissen, zoutvlaktes, mijnen en dansen op het graf van een lama.
La Paz is de administratieve hoofdstad van Bolivia, en hier blijkt al meteen de totale chaos die heerst in dit land. Zodra ik vanuit het hotel richting centrum liep kwam ik in een vage demonstratie terecht (iets wat hier blijkbaar zo goed als wekelijks voorkomt). Helaas kon niemand me precies uitleggen waarom ze boos waren, maar ze hadden een hoop boze vriendjes verzameld en het verkeer in het centrum zat helemaal vast.
Één van de belangrijke dingen die ik ontdekt heb tijdens het alleen reizen (want dat doe je natuurlijk om heel veel over jezelf te leren) is dat ik heel graag eet. Iedereen had me gewaarschuwd over het beroerde voedsel dat ze in Bolivia zouden hebben maar daar heb ik tot nu toe niks van gemerkt, dus om de demonstratie te omzeilen ben ik maar een restaurant in gedoken.
Het meest interessant vond ik de San Pedro-gevangenis, een gevangenis die bekend staat omdat je zodra je binnenkomt je eigen cel moet kopen. De Boliviaanse regering ontkent dit overigens. Het is ook een van de grootste cocaïneproducenten in Bolivia, en volgens de gidsen komt de puurste cocaïne uit San Pedro. Kinderen en vrouwen van gevangenen leven ook gewoon in de gevangenis omdat dat de enige manier is om het gezin bij elkaar te houden, en omdat de man/vader vaak een goed inkomen heeft in San Pedro. Hoewel de gevangenis oorspronkelijk gebouwd is voor een man of 250 wonen er nu naar schatting 1500 mensen binnen. Ik heb er een rondje omheen gelopen en het is echt maar één block groot, dus hoe ze daar met zijn 1500en in passen is een raadsel.
Vroeger werden er tours gegeven door de gevangenis, maar dat wordt nu afgeraden in verband met veiligheid. Het boek Marching Powder geeft wel een mooi kijkje hoe het er van binnen aan toe gaat.
Vlak bij La Paz ligt de gevaarlijkste weg ter wereld. Zonder verder na te denken heb ik een tour geboekt op vrijdag de 13de, maar het enige echte ongeluk dat ik gehad heb is dat ik Nederland-Spanje gemist heb (dit is later wel goed gevierd trouwens). De gidsen maakten foto’s zodat wij onze camera’s niet zouden slopen, maar omdat hun aandacht voornamelijk uitging naar de Noorse en Zweedse meiden in onze groep heb ik maar een paar goeie foto’s van de trip zelf. Wel een cd’tje vol met foto’s van de dames nu. Buenoo.
Die avond gingen we nog een paar kleine biertjes drinken om te vieren dat we Death Road gehaald hadden, maar de combinatie Death Road, 5-1 voor Nederland en de verjaardag van een Belg betekende dat ik de dag erna nog dronken richting vliegveld moest voor mijn vlucht richting Tarija. Kleine biertjes bestaan ook helemaal niet, vraag me af hoe ik daar steeds weer in trap.
Ik had een tour naar de Salar de Uyuni geboekt samen met Sophie uit Duitsland. Nadat ze me had uitgelachen om mijn kater zijn we in het vliegtuig gestapt naar Tarija (dat 20 minuten te laat vertrok en dat leek niemand iets te interesseren). In Tarija hebben we een middagje rondgelopen en uitgekaterd. Van daaruit ging er een nachtbus naar Tupisa, van waar we vertrokken richting zoutvlaktes.
De nachtbus kwam om 3 uur ‘s ochtends aan in Tupisa en onze tour vertrok om 8 uur. De combinatie weinig slaap in de bus, weinig slaap in het hotel en mijn kater die blijkbaar twee dagen duurde (komt door de hoogte, zeggen ze) maakte de eerste dag van de tour enigszins zwaar, maar de Boliviaanse Altiplano maakte een hoop goed.
’s Nachts was het KOUD. We hadden een mummieslaapzak en twee dekens en nog was het moeilijk om warm te worden. Gelukkig bracht dit gezamenlijk lijden onze groep (Kate en Megan uit de VS, Sophie uit Duitsland en ik) wel dichter bij elkaar. Misschien hielp de muziekquiz die we de hele volgende dag gedaan hebben ook wel mee. DJ/Gids Oscar had in ieder geval een interessante en gevarieerde collectie nummers meegenomen.
De zoutvlaktes zelf waren het hoogtepunt van de trip (captain obvious hier). We zijn extravroeg opgestaan om met 2 truien, een jas, sjaal, muts en handschoenen naar de zonsopkomst te gaan kijken en dat was het meer dan waard.
Toen de zon op was zijn we zo snel mogelijk aan de slag gegaan om foto’s te maken op de zoutvlaktes, want Oscar vond het superbelangrijk dat we met heel veel ‘funny pictures’ thuis zouden komen. Hij had een boek met 5 bladzijdes aan tekeningetjes van verschillende funny pictures die hij graag wilde uitbeelden. Zodra de zon op was en we hadden ontbeten ging hij op standje regisseur en werd hij bloedchagrijnig zodra er iemand niet deed wat hij zei. Funny pictures zijn serious business.
Het filmpje waarin we een wijnfles in dansen om vervolgens weg te rennen voor een t-rex houden jullie tegoed, die heb ik helaas nog niet ontvangen.
De laatste stop van de trip was op het treinenkerkhof van Uyuni, waar de allereerste treinen die door Bolivia reden staan te verroesten.
In Uyuni zelf was niet zoveel te doen, dus daar ben ik zo snel mogelijk op zoek gegaan naar een bus richting Potosí, beroemd om de zilvermijnen.
Samen met Joanna uit Engeland en gids/ex-mijnwerker Efra zijn we op vrijdagmiddag de mijnen in geweest. Omdat we allebei langer dan 1,60m waren kwam dit neer op 2,5 uur krom lopen, maar het was wel heel interessant om te zien hoe de mijnwerkers sinds de koloniale tijd nog steeds op dezelfde manier op zoek zijn naar rijkdom.
Tegen het einde van de tour hebben we nog even cocabladeren gekauwd en 96% alcohol gedronken met El Tío, de andean devil die alle mineralen onder de grond beheert. Verder een prima kerel, die Tío.
Op de eerste drie zaterdagen van juni worden er door de mijnwerkers in Potosí lama’s geofferd aan Pachamama (moeder aarde), want hoe meer lamabloed er aan Pachamama en El Tío gegeven wordt, hoe minder mijnwerkersbloed ze nodig hebben. Onze tour was op de derde vrijdag van juni, dus nodigde Efra ons uit om de dag erna naar het offerfeest te komen.
De volgende dag zijn we bij een andere tourgroep in het busje gestapt, maar in plaats van de mijnen in te gaan zijn we eerst langs de lamamarkt geweest waar de mijnwerkers lama’s konden kopen voor later. Daarna hebben we een handvol biertjes en een flinke zak cocabladeren gekocht als kadootjes voor de familie.
Zodra we op de berg waren stelde Efra ons voor aan Oscar en Ignacio, twee broers die samen met de rest van hun familie en de buren 10 lama’s gingen offeren. Terwijl Efra met de rest van de tourgroep de mijnen in ging mochten wij vriendjes maken met de familie. We hadden pech dat we op de laatste zaterdag kwamen zeiden ze, want de week ervoor hadden ze er 20. Hoewel Oscar en Ignacio supervriendelijk waren en het hele ritueel uitlegden werd de rest van de mannelijke familie pas gringo-friendly toen we ze bier en coca gaven. Rond een uur of 9:30 kregen we onze eerste biertjes en twee flinke handen vol cocabladeren aangeboden. Het is belangrijk om de eerste paar slokken óf op de grond, óf op de lama’s te gooien. Op de grond voor Pachamama en El Tío, en op de lama’s voor de smaak (zo werkt dat niet, maar dat hebben we maar niet verteld). Dit drinken en coca kauwen was allemaal heel serieus, er werd amper gepraat binnen de familie. Ieder halfuur werd onze voorraad coca aangevuld en je zat niet veel langer dan 2 minuten zonder bier, dus toen de groep rond 12 uur terugkwam uit de mijnen en het offeren van de lama’s begon waren Joanna en ik al redelijk aangeschoten, en flink geoefend in het bier-op-lama’s-smijten.
De volgende foto’s zijn van dooie lama’s dus misschien scroll je liever door.
Toen alle lama’s dood waren was de tour ook afgelopen dus moesten we terug. Op de weg naar huis vertelde Efra dat er ook een barbecue zou zijn (je moet iets met die dooie lama’s) en dat we ook best mochten komen als we dat wilden. Ik was eigenlijk van plan om ‘s avonds naar sucre te vertrekken maar heb maar snel geprobeerd een nacht bij te boeken. Omdat het hotel vol was moest ik verhuizen, maar blijkbaar vervoeren taxi’s liever niemand met zijn gezicht vol lamabloed. Na drie kwartier had ik een taxi en een nieuw hostel, toen snel wat biertjes gekocht en terug naar de barbecue waar Pedro op ons wachtte.
Vanaf nu gaan de foto’s een beetje als een stripverhaaltje. Ze worden ook steeds slechter maar dat geeft wel aardig weer hoe de avond verliep.
Zodra we aankwamen werden er wat extra banken neergezet en kregen we bier. Er was ook iemand met een emmer, gevuld met een mix van warm limoensap en een flinke scheut (denk 1,5-2 liter) van het beruchte 96%-alcohol-drankje. Daar werd steeds een beker uitgeschept en iedereen kreeg om de beurt een beker. Non stop, weigeren is onbeleefd. Ondertussen hebben de mijnwerkers ons uitgelegd dat ch’encha in Quechua ‘guy who had sex with his sister in law’ betekent. Ik denk dat een taal heel veel zegt over een cultuur. Ze hebben ook de ch’encha’s in de familie aangewezen en die hebben netjes toegegeven dat er wel eens iets voorgevallen was, maar we mogen geen namen noemen.
P.S. De clip van Naughty Boy - La La La is volledig in Bolivia opgenomen.